De tuin die nooit af is: Remmo Georgius bouwt een ecokathedraal aan Grijssloot in Leens en nodigt anderen uit mee te doen

Op een stukje grond aan Grijssloot net buiten Leens verrijzen bijzondere bouwwerken gemaakt van oude tegels, klinkers en trottoirbanden. Remmo Georgius uit Kloosterburen bouwt hier een ecokathedraal van oude stenen, naar het gedachtengoed van Louis G. Le Roy. Om iets terug te doen voor de natuur, en vooral omdat het leuk is. Remmo nodigt iedereen uit overgebleven stenen en puin naar Grijssloot te brengen en bovenal om te komen meebouwen aan de ecokathedraal van Leens.

Remmo woonde overal op de wereld. Hij werd geboren in Wageningen, woonde onder andere in Afrika en Azië en groeide deels op in Oranjewoud, Friesland. Daar woonde ook Louis G. Le Roy, de grondlegger van de ecokathedraal. Le Roy bouwde een grote ecokathedraal in Mildam, en één in Heerenveen, die beide de moeite van het bezoeken absoluut waard zijn, zegt Remmo. Ook was Le Roy betrokken bij een tuin in Leeuwenborg. Remmo: ,,Als kind vond ik wat Le Roy deed niet zo interessant, ik was met hele andere dingen bezig. Ik fietste eens langs en zei tegen hem: wat een mooie tuin hebt u meneer! Dit is geen tuin!, zei hij bozig. Dit is een ecokathedraal! We vonden hem een beetje een ‘aparteling’. Altijd voorover gebogen in zijn tuin aan het werk. Maar als je ziet wat hij gebouwd heeft in Mildam… Dat is echt ongelooflijk, zo mooi”.

In het dagelijks leven is Remmo eigenaar van Bamboo Spirit, waarmee hij bamboe en andere exotische planten en bamboeproducten verkoopt. Sinds 2003 woont hij in Kloosterburen. Vijf jaar geleden kreeg hij de mogelijkheid dit stuk grond aan Grijssloot te kopen van een hovenier.

Insectenhotel

Het bouwen, of stapelen volgens de traditie van Le Roy gebeurt zonder plan, vertelt Remmo. Elk bouwwerk wordt met de hand en los gestapeld met het materiaal dat op dat moment voor handen is. Zonder cement, zodat planten en dieren tussen de stenen kunnen zitten en groeien. ,,Eigenlijk is een bouwwerk één heel groot insectenhotel. Als het klaar is geef je het als het ware aan de natuur. Dan gaan er beestjes in zitten en planten en mossen op groeien.”

Remmo is van plan zijn hele stuk grond vol te bouwen met bouwwerken waar je tussendoor kunt lopen en die toegankelijk zijn voor publiek. Voor de grond in zijn bezit kwam woonde hier jarenlang een man, Anne Blaauw, in een klein boerderijtje, waarvan de fundering nog zichtbaar in het gras ligt. In die tijd zou het hier aardig verwilderd zijn geweest: precies zoals Le Roy het graag zag en precies waar Remmo naartoe wil. Le Roy heeft zijn ecokathedraal in Mildam laten verwilderen, het is een bos geworden. Remmo maait nu keurig het gras, maar in de toekomst geeft hij de kathedraal aan de natuur en zal het hier meer verwilderen. ,,Als je over een paar jaar weer zou komen is het hier als het goed is helemaal begroeid.”

Puzzel

Bij Stichting Tijd, de stichting die het gedachtegoed van Le Roy bewaart en verspreidt, liep Remmo in 2017 een soort stage. In Heerenveen oefende hij zich in het stapelen. In 2018 begon hij op Grijssloot met bouwen. Eerst het muurtje dat aan de straatkant van zijn stuk grond staat. Daarna een paar kleine bouwwerkjes, om te oefenen. En toen een eerste grote werk dat hij direct weer afbrak omdat hij het niet mooi vond. Het leuke aan het bouwen, of stapelen zoals aanhangers van het gedachtegoed van Le Roy het noemen, is dat het een soort puzzel is, zegt Remmo. ,,Ik probeer de onderste laag helemaal recht te leggen, maar soms loopt het tijdens het bouwen scheef. Dan is de uitdaging om met de stenen die je hebt, je muurtjes recht te trekken naar boven toe. Het is heel leuk als dat lukt. Bovendien ben je buiten bezig, je kunt het doen wanneer je wilt en je bent lekker in beweging.”

Voor Remmo is het bouwen een vorm van creativiteit. ,,Ik hou erg van kunst, maar ik kan niet tekenen of schilderen. Dit kan ik wel.”

Goed voor het milieu

De bouwwerken zijn van buiten netjes gemaakt met mooie stenen. Van binnen zijn ze gevuld met puin. Alles wat Remmo niet kan gebruiken om mee te bouwen gaat erin. Remmo: ,,Soms krijg ik restmateriaal van hoveniers en gemeenten, soms van particulieren. Als mensen in de buurt puin hebben dat ze anders tegen betaling naar de stort zouden brengen kunnen ze dat ook hier brengen. Bij de stort wordt het puin vergruisd waarna er asfalt van wordt gemaakt en dat is erg milieubelastend. Ik kan ermee bouwen en de natuur er haar gang mee laten gaan”.

Nooit af

Le Roy noemde zijn bouwwerken ecokathedralen omdat ze nooit af zijn, net als kathedralen waar na honderden jaren nog steeds aan gebouwd wordt. Remmo: ,,Dat is het leuke, dat er geen grens aan zit. Zelfs als ik er niet meer ben, kunnen volgende generaties eraan verder bouwen”.

Remmo nodigt mensen graag uit mee te komen bouwen. En als iemand zijn oude stenen kwijt wil is hij ook meer dan welkom. In dat geval is van tevoren even aangeven dat je komt handig. Dit kan via 0595-481281 of rjgeorgius@home.nl. Remmo: ,,Ik hoop mensen enthousiast te maken om mee te doen of zelf zoiets als dit te gaan doen. Ik adviseer mensen graag als ze dat willen. En ze mogen gerust komen kijken, ook als ik er niet ben. Nu is er nog niet zoveel, ik ben nog maar pas begonnen, maar ik ben van plan nog heel lang door te gaan. Zoals Le Roy zei: dit is een tuin die nooit af is”.

Dit artikel verscheen in de Ommelander van 8 oktober 2020. Tekst en grote foto: Saffira Rijkee. Kleine foto's: Peter Wouda