In de pas lopen met de natuur
“Aanvaarden wij duidelijk de positie, waarin wij gesteld zijn ten opzichte van deze natuur, of willen wij pogen de natuur naar onze hand te zetten? Zouden wij een organisatievorm voor de menselijke samenleving zodanig kunnen ontwerpen, dat wij in de pas lopen met de natuur?”
~ Louis le Roy: Natuur uitschakelen, natuur inschakelen, pagina 1
Waar komt het idee vandaan dat we de natuur naar onze hand zouden moeten zetten? Natuurverschijnselen als orkanen, vulkaanuitbarstingen, meteorietinslagen, overstromingen, tsunami’s, aardbevingen waren en zijn levensbedreigend. Geen wonder dat we de natuur dan als vijandig ervaren en deze zouden willen beheersen.
Met het toenemen van de wetenschappelijke kennis van de natuur, vatte in de late middeleeuwen de opvatting post dat het doel van de wetenschap beheersing van de natuur is. Het was de Engelse schrijver, filosoof en politicus Sir Francis Bacon (1561-1626) die deze opvatting onder woorden bracht.
Maar we zijn nu ruim 500 jaar verder en moeten nu toch wel vaststellen dat het ons niet gelukt is om de natuur naar onze hand te zetten. Tijd dus voor een andere zienswijze.
De eerder genoemde natuurverschijnselen zijn geen natuurrampen, maar grote ecologische processen, die mede het leven op aarde mogelijk maken. Wij noemen ze echter natuurrampen, omdat ze tegelijkertijd levensbedreigend zijn.
Waarom wonen mensen op vulkaanhellingen, in delta’s die regelmatig overstromen, om maar wat te noemen; omdat dat zeer vruchtbare gebieden zijn. Het is nu eenmaal niet anders: we leven op een letterlijk levensgevaarlijke en daardoor tegelijkertijd vruchtbare aarde.
Sommigen bezoekers van de Ecokathedraal ervaren deze als een paradijs op aarde. Een bewonderaar hoorde ik in een documentaire tegen Louis Le Roy zeggen, dat hij de natuur zo mooi vond. Waarop Le Roy antwoordde dat de natuur helemaal niet mooi is, maar wreed.
We kunnen het ook anders zien: de natuur is niet mooi of wreed of wat dan ook, de natuur is én schoonheid én wreedheid én overvloed én gebrek, we zien samenwerking, tegenwerking, gevaar én strijd.
Het paradijs op aarde is niet zozeer een wereld zonder strijd, maar eerder een wereld waarin wij vrede hebben met de oneindige ecologische processen, waarvan strijd en levensbedreigende natuurverschijnselen deel uitmaken.
Voor mij is dát de betekenis van de Ecokathedraal; het besef dat ik deel uitmaak en mede-schepper ben in een oneindig proces dat we natuur, leven, oneindigheid of universum noemen.
© Cor de Vrieze, 2012